Արտագաղթը նոր թափ է ստացել ինաուգուրացիայից հետո. Արամ Մանուկյան
Հայաստանի առջեւ ծառացած թիվ մեկ խնդիրն արտագաղթն է, սա սոցիալական արտագաղթ չէ, անհուսությունից, անպաշտպանվածությունից ծնված արտագաղթ է։ Այս մասին այսօր՝ մայիսի 1-ին, լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց ՀԱԿ խմբակցության քարտուղար Արամ Մանուկյանը:
Նա նշեց, որ Վրաստանի սահմանին տեսել է, որ վերջին օրերին երկիրը լքում է 300-400 քաղաքացի, գնում են գլխիկոր, ջարդված, մի մասը՝ հիասթափված, մի մասը՝ փրկված, եւ սա դեռ միայն ցամաքային սահմանն է, մի մասն էլ գնում է ինքնաթիռով։ Նա նկատեց, որ արտերկիր մեկնելու տոմս չկա, իսկ այնտեղից ինքնաթիռները գալիս են դատարկ։ Արամ Մանուկյանը շեշտեց, որ արտագաղթը ավելացել է Սերժ Սարգսյանի երդմնակալությունից հետո, նոր թափ է ստացել։
«Եթե սա շարունակվեց, մի հինգ-յոթ տարի հետո բանակ, հարկատու, ընտրություն համակարգերը կքայքայվեն, չի մնա հարկատու, երիտասարդ, աշխատող մարդ, որը էս երկրի հույսն է»,- ասաց Արամ Մանուկյանը։ Նա նշեց, որ այս երեւույթը տեսել է Ռումինիայում եւ Մոլդովայում, Եվրոպայի ամենաշատ արտագաղթող երկիրը Ռումինիան է, որտեղից արտագաղթում են հիմականում լատինախոս երկրներ։
«Մոլդովան ուղղակի մահ էր, երեկոյան տասից հետո տրասնպորտ չկար, սրճարաններում, ռեստորաններում մարդ չես գտնի, բնակչություն, ժողովուրդ քեֆ անող չկա, այդ երկրից հիմնականում Ռուսաստան են գնում։ Մոլդովայում մասնավոր, փոքր բիզնես չկա, իշխանության կողմից մորթած, գցած է, իրենց կենտրոնական փողոցում թատրոնի շենքը դարձրել են կազինո, համեմատում ես, վախենում ես, մեզնից խելառը կա, բայց դա է մեր վիճակը։ Մեր հեռանկարը սա է»,- ասաց նա:
Մանուկյանը համաձայնեց, որ արտագաղթ եղել է 90-ականներին, դա պատերազմի դաժան իրավիճակն էր, բայց այդ ժամանակ տեղի են ունեցել մեր երկրի ռեֆորմները, հաղթանակները, հասարակությունն ունեցել է միասին լինելու կամք եւ կազմակերպիչներ, իսկ այժմ մոտիվիացիան ուրիշ է, գնում են հարուստները, բիզնենսմեննները, անպաշտպանները։ Նա հիշեց Վանո Սիրադեղյանի ռեֆորմները եւ նշեց, որ հավաքել է բոլորի զենքերը, կրիմինալից ազատել է երկիրը, ազատականացրել է շուկան եւ այյլն, մինչդեռ այս իշխանությունները ոչ մի բարեփոխում չեն արել։
Հրանտ Բագրատյանն անձամբ է տեսել երկիրը լքող հազարավոր քաղաքացիներին
ՀԱԿ խմբակցության պատգամավոր, նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը Հայաստանի հյուսիսում անձամբ է տեսել երկիրը լքող հազարավոր մարդկանց եւ այդ մասին գրել Facebook-ի իր էջում:
Նա, մասնավորապես, գրել է.
«Շաբաթ կիրակին անցկացրեցի հանրապետության հյուսիսում։ Առիթը բաց չթողեցի մի քանի ժամով հատելու Վրաստանի սահմանը։ Ու տեսա մեր օրերում ցնցող մի տեսարան. հարյուրավոր ու հազարավոր հայեր ոտքով լքում են Հայաստանը։ Իրապես, վերջին տարիներին արտագաղթ միշտ է եղել։ Բայց այսպիսի բան ես չէի տեսել։
Ես նույնիսկ հարցրեցի, թե այս ի՞նչ է եղել։ Մեր սահմանապահների հետ կանգնած քաղաքացիները, իսկ ապա նաեւ սահմանապահները եւ, ի վերջո, վրաց սահմանապահները փաստեցին, որ մարդկանց այս հարյուրավոր մետրերի կենդանի հոսքը, արտագաղթն աննախադեպ է բոլոր ժամանակների համար։ Տղամարդ, կին, մեր, մանուկ ոտքով, իրերով (քառակուսի բրեզենտի նյութից սարքած բոխչաներով, ուր քնելու տեղաշորն է) լքում են Հայաստանը։ Այս գաղթականների բանակը հիշեցնում 1941-ը, 1915-ը եւ այլն։ Տարբերությունն այն է, որ մարդիկ ուրախ էին։
Մի քանի բողոք լսեցի ընդամենը. մարդիկ չեն կարողանում իրենց հետ տանել ընտանի կենդանիներին։ Ի դեպ պետությունը կարող էր այստեղ մի ծառայություն ստեղծել՝ մարդկանց կենդանիներին (շուն, կատու եւ այլն) կենտրոնացված կարգով հասցնելու ուղղությամբ։ Ինչեւէ, ինձ մի ահավոր թիվ ասացին՝ ապրիլի 21-ին իբր թե Բագրատաշենի անցակետով 6000 մարդ է անցել։ Հայ սահմանապահներն ասում են, որ օրը 1000 մարդը հազվադեպ թիվ է։ Սովորաբար մի քանի հարյուր են անցնում (նկատի ունենք նրանց, ովքեր գնում են առանց մեքենաների՝ ավտոբուսներով, միկրոավտոբուսներով եւ/կամ ոտքով)։
Վրացիներն ավելի մեծ թվեր են նշում։ Ես էլ եմ կարծում, որ 6000-ը մեծ թիվ է։ Գուցե պատահականությո՞ւն։ Սովորաբար այս մի անցակետով Հայաստանն օրական լքում է հավանաբար 400-500 մարդ։ Աչաջուրցի մի քանի երիտասարդներ մոտեցան։ Ուրախ էին տղաները, խրոխտ ու վճռական։ Արտագաղթում էին։ Ասացին, որ օր է եղել, որ իրենց գյուղից 120 մարդ է հեռացել։ Անհավատալի է։ Դա շատ մեծ թիվ է։ Եթե ճիշտ լիներ, գուցե թե Աչաջուրը մտներ Գինեսի ռեկորդների գիրք։
Հետո սուրճ էինք խմում Նոյեմբերյանի սրճարաններից մեկում եւ պարզվեց, որ մատուցողուհին վրացուհի է։ Սա չէր կարող վրիպել ուշադրությունիցս։ Խնդրեցի պարզել մանրամասները։ Պարզվեց, որ օրական 4-5 հազար դրամը մրցունակ աշխատավարձ է Վրաստանի քաղաքացիների համար։ Նրանք մի քանի տասնյակն են տարածաշրջանում։ Ի վիճակի են ամեն օր կամ շաբաթը մեկ սահմանն անցնել։ Իմ հարցին , Ռուսաստանում ավելի բարձր են վարձատրում, ինչո՞ւ Ռուսաստան չեք գնում, վրացուհին ասաց, որ այս տարածաշրջանը իր հայրենիքն է։ Ճիշտ ու հպարտ պատասխան։ Եթե Ադրբեջանի հետ լավ լինեինք, վստահ եմ, լիքը ադրբեջանցիներ կլինեին։ Այո, Հայաստանը բոլորի հայրենիքն է։ Բացի հայերի՞ց»:
И вправду сейчас до такой степени плохо обстоят дела в Армении? Минчев ерб? К чему мы в итоге придём?..